Αιγαιόγλαρος (Ichthyaetus audouinii)

Κατανομή-πληθυσμός

Ο Αιγαιόγλαρος (Ichthyaetus audouinii, παλιότερα Larus audouinii) είναι ένας γλάρος ενδημικός της Μεσογείου και της Ατλαντικής Ακτής της Αφρικής στο Βόρειο Μαρόκο, ο σπανιότερος που αναπαράγεται στην Ελλάδα. Ο πληθυσμός του είδους στη Μεσόγειο εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 15.700 και 21.000 ζευγάρια (BirdLife International, 2023) και μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει μετακινηθεί πλέον στην Πορτογαλία. Η αναπαραγωγική κατανομή του στην Ελλάδα συγκεντρώνεται κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος (Κυκλάδες, Βορειοανατολικό Αιγαίο, Δωδεκάνησα, Κύθηρα και Κρήτη), ενώ η αναπαραγωγή δεν έχει επιβεβαιωθεί στο Ιόνιο Πέλαγος (Portolou and Papaconstantinou 1999). Ο αναπαραγωγικός πληθυσμός του Αιγαιόγλαρου το 2010 εκτιμήθηκε στα 350 – 500 ζευγάρια, δηλαδή είχε υποστεί μείωση κατά 28-33% (BirdLife International 2017; Fric et al. 2012) από την αρχική εκτίμηση του 1997-99 (700-900 ζευγάρια; Portolou & Papaconstantinou 1999). Κατά την περίοδο 2021-23, εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του είδους μειώθηκε κατά 65% από την πρώτη απογραφή και έτσι το είδος θεωρείται απειλούμενο (κατάσταση IUCN στην Ευρώπη: Τρωτό; IUCN, 2024, στην Ελλάδα: Κινδυνεύον; ΟΦΥΠΕΚΑ, 2024).

Η χειμερινή κατανομή και οι μεταναστευτικές κινήσεις του είδους στην Ελλάδα είναι κατά βάση άγνωστες. Μέρος του πληθυσμού παραμένει στις ελληνικές θάλασσες, αν και θεωρείται ότι μεγάλο ποσοστό διαχειμάζει κατά μήκος των βόρειων και δυτικών ακτών της Αφρικής, ιδιαίτερα σε παράκτιους υγροτόπους.

Ο Αιγαιόγλαρος διαφέρει από τους άλλους γλάρους, επειδή συνδέεται περισσότερο με τον παράκτιο χώρο και αποφεύγει την ενδοχώρα. Συνήθως προτιμά να βρίσκεται μακριά από τους ανθρώπους. Επιλέγει παράκτιους βιότοπους και συνήθως τρέφεται κατά μήκος της ακτής. Φωλιάζει σε ακατοίκητες νησίδες με ήπια κλίση και αραιή βλάστηση, και εναλλάσσει τις νησίδες που επιλέγει ανά χρονιά εντός μιας ευρύτερης σταθερής περιοχής, ενώ πιθανώς να υπάρχει πρόσμιξη μεταξύ κοντινών περιοχών (Goutner et al. 2000).

Απειλές

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πληθυσμοί των θαλασσοπουλιών μειώνονται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη ομάδα πουλιών, καθώς αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα απειλών τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά.

• Τυχαία παγίδευση σε αλιευτικά εργαλεία: μπορεί να καταλήξει σε τραυματισμό ή και πνιγμό. Κυρίως παραγάδι.
• Θήρευση: Νεοσσοί και αυγά είναι ευάλωτα στη θήρευση από ξενικά είδη που έχουν εισαχθεί στις ακατοίκητες νησίδες από τον άνθρωπο, όπως είναι οι αρουραίοι. Επιπλέον, οι νεοσσοί θηρεύονται συχνά από Ασημόγλαρους, οι οποίοι ανταγωνίζονται στις περιοχές ωοτοκίας.
• Υποβάθμιση των αποικιών: Φωτορύπανση, ηχορύπανση, κυρίως όχληση και έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα σε ακατοίκητες νησίδες, ειδικά κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούν να οδηγήσουν σε αποτυχία της αναπαραγωγής. Γενικά πρόκειται για ένα πολύ ευάλωτο είδος που μπορεί πολύ εύκολα να εγκαταλείψει την φωλιά του αν οχληθεί.
• Έντονη τουριστική δραστηριότητα: αυξάνει την όχληση στις ακατοίκητες νησίδες κατά την πιο ευάλωτη περίοδο, αυτή της αναπαραγωγής.
• Εξάντληση ιχθυαποθεμάτων λόγω υπεραλίευσης
• Θαλάσσια ρύπανση: Όπως όλα τα υπόλοιπα θαλάσσια είδη, έτσι και οι Αιγαιόγλαροι συχνά καταναλώνουν πλαστικά απορρίμματα κατά λάθος, καθώς τα περνάνε για τροφή. Εάν καταναλωθούν, τα πλαστικά μέσα στο σώμα των θαλασσοπουλιών διασπώνται και μπορούν να προκαλέσουν τοξική αντίδραση, ή να οδηγήσουν σε μειωμένη φυσική κατάσταση, υποσιτισμό ακόμη και θάνατο.
• Γρίπη των πτηνών: μεγάλη επικινδυνότητα σε αποικιακά θαλασσοπούλια λόγω μικρής απόστασης μεταξύ των φωλιών.

Βιολογία – οικολογία

Διατροφή: Δεινός ψαράς, λιγότερο οπορτουνιστικό είδος από τον Ασημόγλαρο. Σε αντίθεση με τα πελαγικά θαλασσοπούλια, όπως ο Μύχος, οι Αιγαιόγλαροι είναι παράκτιοι ψαράδες και φαίνεται να έχουν πιστότητα στις περιοχές τροφοληψίας τους, καλύπτοντας ωστόσο περιστασιακά αρκετά ναυτικά μίλια για να βρουν τον καλύτερο ψαρότοπο. Τρέφεται κυρίως από αφρόψαρα, και συχνά ακολουθεί ψαρόβαρκες και εκμεταλλεύεται απορρίπτουσα αλιεία. Επίσης μπορεί να τραφεί και με υδρόβια και χερσαία ασπόνδυλα, μικρά πτηνά και θαλάσσια φυτά (φύκη κ.λπ.).

Μήκος σώματος: μέχρι 48-57 εκ. περίπου

Βάρος: 500-800 γρ.

Άνοιγμα φτερών: 1,25-1,38μ.

Αριθμός αυγών/φωλιά: 1-3 αυγά ανά φωλιά

Βάθος κατάδυσης: μέχρι και 10μ.